Month: July 2008

Het Saksische dialect is er in vele variaties. In Drenthe hebben we ze al in meerdere variaties
Het is al heel verschillend of je Daniël Lohues hoort of als je in de buurt van Ruinen komt.
Over de provinciegrens in Groningen, Twente, Salland , de Achterhoek of de Veluwe is het weer heel anders. De taol van je geboortegrond is iets waar in mijn jeugd wat meewarig over gedaan werd, het was boers ja eigenlijk een domme manier om je verstaanbaar maken naar andere Nederlanders. Daarom was de voertaal in nabijgelegen uitgaansgelegenheden dan ook ABN. Je wilde toch niet versleten worden voor een domme plattelander die het Hoog Haarlemmerdijks (ABN) niet machtig was. Doch als het meisje wat je ten dans had gevraagd “plat” tegen je begon te praten was het ijs gebroken je had iets gemeenschappelijks. Maar dat dialect ook cultuur is, daarvan was je je niet bewust. Gelukkig zijn de tijden veranderd bekende zangers en bands hebben dan ook hun bijdrage geleverd om trots te zijn op ons cultuurgoed. Skik bij monde van Daniël Lohues en Normaal dankzij Benny Jolink hebben de Saksische dialecten mooi in de etalage gezet. Naast de genoemde muzikale bijdragen is de soap in de landstaal ook in opmars in series zoals het Groningse “Boven wotter” en het Twentse ‘Jonge leu van oale groond”. De waardering voor deze programma ‘s is dan ook groot. Ik ben geen soapkijker maar voor deze series doe ik de tv aan. Bovendien leer je er ook van bv. de zegswijze van “hij hef oonder “n droad hèn vretten” wat staat voor- hij is vreemd gegaan- vind ik echt geweldig …… voordat er praatjes van komen, het gezegde vind ik een vondst. Wist u dat een plank zowel in Groningen als Limburg een bred heet ? In het Twents plaank, in het Zwols planke en in het Westfries slaggie . En op de Veluwe en in Twente heten Gerrit en Gerard gewoon Gait. Hoe kom ik in deze aflevering aan dialecten? Als ik ‘s morgens op fiets of te voet mijn krantje uit Rolde haal kom ik vaak een kwieke tachtiger tegen die aan het nordic walken is. Deze man maakt gedichten in het Dreénts, zelf spreekt hij liever van versjes. Wat ik wel wat bizar vindt is dat hij de Drentse cultuur hoog in het vaandel heeft staan maar zich voortbeweegt met stokken uit Scandinavië en ook nog van kunststof. Hij zou voor mij stukken geloofwaardiger overkomen als hij zich met een ge-eekschilderde stok zou voortbewegen en daarbij het Drents volkslied over de es liet galmen. Daar zou ik minder moeite mee hebben dan het opgeblazen zomerse gebeuren op RTV Drenthe dat “ Trektocht” heet.Tja consequent zijn en blijven in deze snelle tijden is moeilijk dat geef ik toe. Naast de dialecten heb je ook nog de jongerentaal met woorden als: vet-cool-super- toppie-chillen-chick enz., deze woorden doen afbreuk aan onze Saksische cultuur, daarom tot slot- Moi .

Ssst ……. Ssst ………o wat heerlijk rustig, zo onder elkaar….nu bijna iedereen weg is met vakantie. Ik vind het een plezierige gedachte ik deze column schrijf voor de thuisblijvers. De massa is weg, ze zijn vertrokken met hun sleurhutten, campers, tenten of met het vliegtuig naar verre oorden. Het is net of ze allemaal op staande voet ontslagen zijn en een zak geld hebben meegekregen, als lemmingen die de dood op de hielen zit spoeden ze zich over de grenzen. Nu maar enkelen, waar onder u, dit lezen kan ik wat openhartiger zijn. We zijn nu immers onder elkaar, ik schrijf dus voor de thuisblijvers. Wij kunnen in deze wereld nog genieten van onze tuin, lekker op een bankje zitten of lekker lezend vanaf het balkon de mensen voorbij zien trekken. Als ze aan u vragen waar u heen gaat met vakantie antwoord dan: naar Balkonia of naar Gardenia, men vraagt dan vaak niet verder, denkend dat het dom is om te vragen waar het ligt en niet in de smiezen hebbend dat deze uitheemse namen je eigen balkon of tuin betreffen. Wij thuisblijvers zijn dikke bofkonten. We hoeven niet dagen van tevoren van alles in te pakken, het paspoort verlengen, regelen dat op het huis gepast wordt, de tomtom instellen, routebeschrijvingen uit printen, uren in de auto en de file zitten, niets van dit alles…… nee, wij hebben écht vakantie.
Met leedvermaak zie ik op veilige afstand vanuit mijn tuin op de N33 al die volgeladen auto’s met caravans voorbij trekken. Op weg naar een modderige camping met smerige douches hurk WC’s en afwashokken die op kotsbakken lijken. Wat een geluk dat wij hier echt vakantie hebben, wij hebben alles bij de hand, staan onder onze eigen douche en mogen in ons eigen vertrouwde bed slapen. We hoeven niet met kampeerbestek te eten , geen gedonder met woordenboeken, je hoeft hier je mond maar open te doen en iedereen begrijpt je. Zij die de grens overtrekken hebben hier geen weet van, ze missen veel zoals elke avond om zeven uur op twee de Twentse soap “Van jonge leu en oale groond” de optocht in Gasselternijveen en de Schakel met o.a. kritiek over de lichtgevende kunstwerken bij Hendrik Kok.
De meeste vakantiegangers weten ook niet dat de Drentsche kandidaten voor eremetaal in China , Albert Zoer en Simon Vroemen niet gaan vanwege een blessure en doping. Triest voor deze sporters maar een last van de schouders van onze Commissaris Relus, hij mag thuisblijven nu de Drenten niet gaan. Fijn voor hem, zijn vrouw en de kleinkinderen. Wat een gunstige bijkomstigheid is, is dat het vliegtuig met al die Drentse VIP’s nu de lucht niet in hoeft , dit is wéér winst voor het milieu en het smeltend ijs op de Zuidpool .
Ik spreek tot de thuisblijvers; vrienden beste lezers, wat hebben we het goed en omdat we ook volgend jaar weer lekker rustig onder elkaar willen zijn , vraag ik u deze Schakel te verstoppen of als kattenbakvulsel te gebruiken. Zij die weg zijn hoeven niet te weten dat wij hier zo genoten hebben mede door hun afwezigheid. Genieten in stilte en onder elkaar zijn, wie wil dat niet? Zo aan het eind komend merk ik dat dit een column geworden is in Boman-siaanse stijl, het zij zo.

Elke straat, buurt of dorp kent ze wel de mensen die opvallen door hun gedrag of houding. Iedereen kan zo zeggen wie er bij hem of haar in de buurt de burgemeestersrol heeft en ook zijn secondant de wethouder, typetje Kees van Kooten (wethouder Hekking) “ja mijnheer de burgemeester”is snel gevonden. Maar er zijn ook totaal andere typeringen van buurtgenoten te bedenken, wie herkent bijv. niet: de boekhouder – de mijnheer – het nieuwsgierig aagje – de sociaal werkster – de dominee – de notoire kankeraar – de regelneef – de politieagent – de positivo – de trotse Nederlander – de ijdeltuit – de actievoerder en ga zo maar door.
Etiketten plakken op mensen is voor velen een leuk tijdverdrijf en er is ook altijd een zweem van hilariteit omheen. Heb je problemen of is iets in de buurt wat niet loopt, dan klop je aan bij “de burgemeester”en anders ga je naar “de regelneef”. Het is vaak de kortste klap en je hoeft niet naar allerlei instanties die je de weg willen wijzen. Zit er een stoeptegel los of komt er geen water uit de kraan, er is altijd wel iemand in de buurt die het regelt. Ik denk dat je in Aa en Hunze niet gauw Amersfoortse toestanden zult meemaken, in deze stad stond vorig jaar de halve stad naar een brand te kijken en niemand dacht eraan om 112 te bellen. Ja in Drenthe wordt wel eens laagdunkend gedaan over sociale controle maar het is in mijn optiek gewoon belangstelling voor de medemens. Vaak zijn we naast belangstellend ook wel wat nieuwsgierig maar ja wat is daar mis mee? We lezen toch ook de krant, kijken tv en luisteren naar de radio uit….. “nieuws”gierigheid.
Stel je voor dat je half dood in huis ligt en je hebt geen contact met je buren en je familie woont ver weg dan heb je wel een probleem. Naast de begrafenisverzekering waar je gewoon voor betalen kunt, is energie steken in je buren en omgeving de moeite waard, dat is in wezen ook een verzekering, maar dan in aandacht Waar zouden we zijn zonder onze activiteiten in buurt of dorp? Stel u voor geen barbecue, geen fietstochten en ook geen dorpsfeesten meer.
Wat een dorpsfeest zoals Oostermoer dezer dagen op de been brengt is dan ook om jaloers op te worden, naast prachtig versierde straten is de optocht van versierde wagens een hoogtepunt
in Gasselternijveen. Dit van oorsprong agrarisch gebeuren is uitgegroeid tot een waar volksfeest en dat is een compliment waard voor de organisatoren. Met een knipoog naar de bekendste plaatsgenoot is er vast wel een wagen bij die deze tv-hit oprakelt. Ik zag de prachtige website waar helaas het programma ontbrak zoals een oplettende inwoner signaleerde maar dat mag de pret niet drukken. Ik zie de genoemde personen die ik in het begin van deze column heb getypeerd in gedachten al lopen en dat kan alleen maar de feestvreugde verhogen .Nieveensters neem nog maar “een gele krijger” met twee vingers schuim … Proost !!

.

.

Wereldnieuws was de bevrijding van Ingrid Betancourt met veertien andere gijzelaars uit de handen van de FARC in de oerwouden van Colombia. De FARC de revolutionaire beweging
die streeft naar een menselijker bestaan voor de armen in Colombia heeft haar hand overspeelt
door lukraak politici die hetzelfde willen te gijzelen. Ingrid wilde juist tot een vergelijk komen met deze beweging,zij werd door deze “wapenbroeders” zes jaar vastgehouden als ruilmiddel.
Ingrid Betancourt zag haar bevrijding als een wonder en dat vertolkte ze ook door dank te brengen aan God en de heilige maagd Maria. Ze was de meest bekende gijzelaarster ter wereld vandaar ook dat alle journaals er drie dagen bol van stonden. Haar uitspraak dat ze nu als kauwgom aan haar kinderen zou plakken ontroerde mij.
Waarom besteedt ik aandacht aan deze vrouw en haar land? Omdat ze een ongekende kracht uitstraalt en uit het land komt waar onze kinderen geboren zijn. Toeval of niet juist deze week is er in het Academiegebouw van Minerva in Groningen een eindexamen expositie waarin onze dochter exposeert met haar scriptie die over Colombia gaat.Waarom “trekt”Colombia aan mij ?
Natuurlijk vanwege mijn kinderen maar ook omdat ik eens op een bijeenkomst van Pax Christi , de katholieke vredesbeweging,een hoogleraar uit Bogota hoorde spreken over rechtvaardigheid,veel vakbondsmensen zijn vermoord in Colombia en zij die opkomen voor gerechtigheid worden gezien als subversief Hij was in zijn land vogelvrij verklaard omdat hij het onrecht in zijn land aan de kaak stelde. Er kwam een vraag uit het publiek “Als het daar zo gevaarlijk is waarom gaat u dan toch terug?” Het antwoord was “Omdat ik katholiek ben” Deze erudiete man die iets betekende voor kwetsbare mensen in zijn land werd een jaar later vermoord. Voor mij is hij een heilige.Een columnist in NRC snapte er dan ook niets van dat je politiek links kunt zijn en nog gelovig ook.Deze man zit kennelijk in een zelfgekozen isolement en heeft er geen weet van hoeveel katholieken juist vanuit die inspiratiebron kiezen voor linkse politiek. Colombia was vroeger een Spaanse kolonie en genoemd naar zijn ontdekker Columbus .Toeval of niet Spanjaarden van nu doen het op sportief gebied uitzonderlijk goed , de voetballers werden Europees Kampioen, Valverde rijdt in de gele trui en Rafaël Nadal wint na een zinderende finale Wimbledon. Sport is prachtig maar niet meer dan een bijzaak,hoewel de commercie daar anders over denkt.Het geluk van Ingrid Betancourt slaat alles en hopelijk komen ook de andere gijzelaars spoedig vrij en wordt Colombia weer een leefbare samenleving zoals het was voordat Columbus het ontdekte… waar dan ook de autochtone bewoners de Indianen op hun waarde worden geschat.

.